O domu

Prva organizovana aktivnost na zbrinjavanju djece lišene roditeljskog staranja u općini Tuzla pokrenuta je početkom šezdesetih godina u okviru Centra za socijalni rad. Organizovanom društvenom brigom uz pomoć nadležnih institucija i organa društveno-političke zajednice, oktobra 1962.godine u bivši Dom učenika voćarske škole smještena su djeca lišene roditeljskog staranja sa šireg područja tuzlanske regije.

Sadašnji dom je prvobitno započeo djelatnost kao stacionar za djecu i omladinu, a od 19.06.1967.godine rješenjem Okružnog privredog suda u Tuzli br. 04/67 godine osniva se kao samostalna Ustanova registracijom pod nazivom Dječiji dom Vojo Perić Tuzla, konstituisana je kao RO bez OOUR-a i RJ krajem 1973.godine i upisana u sudski registar pod brojem :49. kod Okružnog privrednog suda u Tuzli.

Do 1980.godine Dom je radio pod vrlo teškim materijalnim uslovima u dosta skučenimnkapacitetima, a od 1980.godine završen je i predat na upotrebu objekta tipa dom-porodica sa savremenijim uslovima za život i rad djece.

U periodu od 1992-95 godine rad i aktivnosti Doma se značajnije usložnjava pri čemu je dat prioritet pojačanoj bezbijednosti djece i izvršavanju osnovnih zadataka neophodnih za bezbjedan i siguran boravak djece u Domu. Navedene i druge teškoće na vrijeme su rješavane u granicama mogućnosti Doma i pomoći koje su pružale humanitarne organizacije i šira društvena zajednica.

Djelatnost Doma odvijala se u skladu sa Uredbom sa zakonskom snagom o Ustanovama. Shodno odredbama ove Uredbe Skupština opštine Tuzla je donijela Odluku o preuzimanju prava osnivača prema Domu i njegovu transformaciju u Javnu ustanovu Dom za djecu bez roditeljskog staranja Tuzla.U skladu sa Odlukom izvršene su neophodne aktivnosti, formiran je Upravni odbor Doma, donesena su Pravila o organizovanju Ustanove, izvršena je registracija Doma kao Javna Ustanova Dom za djecu bez roditeljskog staranja i druge mjere i aktivnosti koje predviđa Zakon o preuzimanju prava osnivača.

Skupština Tuzlansko-Podrinjskog kantona na sjednici od 22.05.1997.godine (sada Tuzlanski kanton) donijela je Zakon o preuzimanju prava osnivača nad JU Dom za djecu bez roditeljskog staranja, s obzirom da su se u tom periodu kao i danas uglavnom prihvatila i prihvataju djeca sa područja šire zajednice. Shodno ovom Zakonu i drugim pozitivnim propisima koji tretiraju ovu problematiku izvršena je registracija ustanove za prijem i prihvat djece od 0-18 godina starosti. S tim u vezi u okviru postojećeg objekta dograđen je aneks površine 350 kvadratnih metara za prijem i prihvat oko 40-oro djece uzrasne dobi od 0-5 godina. U augustu 2001 godine adaptiran je prostor za rad sa djecom od 2 do 5 godina starosti.

Od 2011. godine Dom ne djeluje više na principu Dom-porodica. Prepoznavajući problematiku i potrebe korisnika formirane su homogene po spolu odgojne grupe. Te su postojale i postoje odgojne ženske grupe heterogene po uzrastu i mlađe muške odgojne grupe i starije muške odgojne grupe.

U periodu od 2011. godine, a intenzivno od 2013. godine JU Dom za djecu bez roditeljskog staranja u Tuzli je ušao u proces transformacije, odnosno deinstitucionalizacije sa ciljem otvaranja i kreiranja novi usluga u sistemu socijalne zaštite a u skladu sa donesenim Pravilnikom. U sam proces transformacije do sada su uključeni resorno ministarstvo, NVO Hope and Homes for Children iz Sarajeva i Centri za socijalni rad sa područja Tuzlanskog kantona.

JU Dom za djecu bez roditeljskog staranja Tuzla djeluje na jednoj lokaciji kroz nekoliko organizacionih jedinica:

Bebi odjel /odjel za bebe i djecu uzrasta do 6 godina

Namijenjen optimalnom rastu i razvoju djece u najranijoj dobi koji podrazumijeva brigu, njegu i odgoj svakog djeteta a sa ciljem pružanja potpune i adekvatne brige u ranom rastu i razvoju, načinima ishrane i njezi djeteta. Podijeljen je u tri podorganizacione jedinice. Podrazumijeva zaseban anex zgrade namijenjen potrebama djece od rođenja do polaska u školu.

• Grupa beba – od 0 – 12 mjeseci starosti
• Jaslički grupa – od 12 – 36 mjeseci starosti
• Predškolska grupa – od 3 – 6 godina starosti

Školski odjel za smještaj djece školskog uzrasta (osnovna i srednja škola) organizovan po odgojni grupama razvrstanih po spolu i uzrastu. Odjel građen po principu stambenih zgrada, na četiri etaže po dva fizički odvojena stana.

• Tri muške odgojne grupe
• Jedna ženska odgojna grupa

Prihvatilište za djecu

Prihvatilište za djecu namijenjeno je za djecu i mlade uzrasta od 6-18 godina. Cilj prihvatilišta je obezbijediti hitan i privremeni smještaj za djecu i mlade u trajanju do tri mjeseca za koje se utvrdi da su bez adekvatne roditeljske zaštite ili za djecu i mlade koje su žrtve radne, seksualne i ekonomske eksplatacije ili zatečena u skitnji i prosjaćenju.

Materinski dom

Materinski dom za smještaj majki pod rizikom od razdvajanja sa djetetom. Korisnik usluge može biti majka sa bebom i sa više djece od kojih jedno od njih mora biti mlađe od 3 godine starosti i trudnice.

Svrha usluge je omogućiti privremeni smještaj trudnica i majki sa djecom sa ciljem sprečavanja razdvajanja djece od majki i pružanje različitih oblika podrške koji bi trebali rezultirati osposobljavanjem majke za dalju brigu o djetetu, mogućnosti povratka u biološku porodicu, podrška u pronalaženju zaposlenja i očuvanja i širenja socijalne mreže. Majka može boraviti u Materinskom domu najduže do godinu dana starosti djeteta.

Dnevni centar za djecu

Dnevni centar je usluga za djecu u porodici pod rizikom od razdvajanja koja pruža različite aktivnosti kroz koje će djeca dobiti mogućnost da se razvijaju kroz socijalne, kreativne, radno-okupacione, edukativne, psihosocijalne aktivnosti uz podršku profesionalaca. Dijete može postati korisnik Dnevnog centra po preporuci nadležnog centra za socijalni rad. Dnevni centar je JU Dom za djecu bez roditeljskog staranja Tuzla pozitivno, sigurno, konstruktivno i kontrolirano okruženje koje podstiče optimalan razvoj individualnih potencijala djece.

Mobilni tim

Mobilni tim kao zasebna usluga egzistira od početka 2016. Kao podrška djeci koja su izašla iz sistema javne brige, smještena u hraniteljske porodice, povratak djece u biološke porodice. Mobilni tim kao usluga sa svojim aktivnostima će biti i usko je vezana za rad Dnevnog centra i Centra za edukaciju i savjetovanje.

Centar za edukaciju i savjetovanje

Centar za edukaciju i savjetovanje je usluga koja se nadovezuje na rad dnevnog centra. Centar roditeljima, starateljima, usvojiteljima i hraniteljima djece, roditeljima djece pod rizikom od razdvajanja nudi profesionalne usluge savjetovanja i edukacije kroz radionice, savjetodavni, pedagoški i psihosocijalni rad, a u cilju očuvanja porodičnog integriteta i funkcionalnosti porodice.

Osnovni zadaci Doma su odgoj djece bez roditeljskog staranja u skladu sa opštim odgojnim ciljem, a specifični zadaci proizilaze iz specifičnosti uzroka zbog kojih je dijete došlo u Dom, kao i specifičnih razvojnih mogućnosti i potreba svakog pojedinog odgajanika.

U ostvarivanju postavljenih ciljeva Dom, polazi od opštih ciljeva. Konkretizacija i realizacija ovako postavljenih ciljeva odgoja zahtijeva da se u Domu sistematski i organizovano u zajednici sa drugim  faktorima, stvaraju uslovi za njihovu realizaciju, a naročito kroz obezbjeđivanje :

• uslova za korekciju određenih poteškoća u rastu i razvoju
• uslova za pravilan fizički razvoj odgajanika
• uslova za optimalan, intelekualni i kognitivni razvoj
• uslova za normalan razvoj jezika, glasa i govora kod djece
• uslova za mogućnost individualnog i individualiziranog pristupa svakom djetetu uz poštivanje osobnosti i stvaranjem uslova za stimulanse i stimulirajuću sredinu.
• uslova za socijalizaciju i resocijalizaciju.
• uslova za zadovoljavanje osnovnih potreba djece u cilju pravilnog rasta i razvoja
• uslova za pravilnu i korisnu organizaciju slobodnog vremena odgajanika
• uslova dobre saradnje sa lokalnom zajednicom u kojima će se odgajanici formirati kao društveno-pozitivne i moralno pravilno usmjerene ličnosti
• uslova za estetski odgoj

Djelatnost Doma je socijalno zbrinjavanje djece i omladine bez odgovarajućeg roditeljskog staranja, čiji je razvoj ometen porodičnim prilikama sve do obezbjeđenja uslova za njihov povratak u biološku porodicu, uključivanje u život izvan Doma ili dok im se ne pruži neka druga odgovarajuća zaštita.

Djeci se obezbjedjuje siguran smještaj i briga, socijalne usluge iz djelatnosti institucije i okruženje kome su dostupne raznovrsne socijalne, zdravstvene, kulturno-zabavne, sportske i rekreativne usluge u skladu sa identifikovanim potrebama I interesima djeteta.

Ustanova obezbjeđuje programe koji su posebno prilagođeni mogućnostima i interesovanjima svakog djeteta.

U Dom se zbrinjavaju djeca od 0-18 godina, odnosno do završetka srednjoškolskog obrazovanja. Odluku o zbrinjavanju djeteta u Dom donosi Stručni tim Ustanove uz saglasnost Ministarstva za rad, socijalnu politiku i povratak TK.

Osnovna djelatnost Doma je zadovoljavanje osnovnih potreba djeteta:

• zadovoljavanje materijalnih potreba (stanovanje, ishranu, odjeću, obuću);
• zadovoljavanje  higijenskih i kulturnih potreba;
• zadovoljenje socijalnih potreba;
• zadovoljavanje zdravstvenih potreba;
• odgoj i obrazovanje, odnosno, aktivan odnos odgajatelja prema djetetu s ciljem odrastanja mentalno zdravog djeteta, svestrano obrazovanog i odgojenog djeteta.

Odgojni rad u Domu ostvaruju odgajatelji. Oni su pedagoški voditelji i organizatori odgojnih aktivnosti.Odgojni rad u Domu je vrlo cjelovit. Očituje se na svim temeljnim odgojnim područjima.Zato i za njega vrijede osnovni zahtjevi u području tjelesnog, intelektualnog, moralnog, estetskog i radnog I funkcionalnog odgoja.On ima svoje specifičnosti koje u prvi plan istiću nekoliko posebno vrijednih principa u području odgoja u domu.

Takvi principi su: aktivnost, postavljanje zahtjeva, poštovanja osobnosti odgajanika, socijalizacije, individualizacije, posrednog pristupanja odgajaniku, minimalne segregacije i jedinstva odgojnih uticaja.

S obzirom da odgoj u domu obuhvata cijelu ličnost odgajanika, od velikog značaja su svi poznati pedagoški principi kao putokazi u radu, a neki od njih u domskom odgoju imaju posebno značenje i vrijednost, kao što su:

• Princip individualizacije
• Princip svjesne aktivnosti
• Princip postavljanja zahtjeva i poštovanja osobnosti svakog djeteta
• Princip socijalizacije
• Princip posrednog (neizravnog) pristupanja djetetu
• Princip jedinstva odgojnih utjecaja.
• Princip minimalne segregacije

 Metode odgoja također će imati svakodnevnu primjenu, a načini i metode rada će se određivati u skladu sa potrebama pravilnog rasta i razvoja za dijete.

U skladu s tim koriste se slijedeće metode:

• Metoda razgovora /savjet, razgovor, objašnjenje
• Metoda poučavanja
• Metoda uvjeravanja i vrednovanja /vrednovanje, stvaranje ideala, pozitivno upravljeno vrednovanje
• Metoda navikavanja /navikavanje u randnim postupcima, vježbanje u dobrim postupcima
• Metoda podsticanja i pomaganja
• Metoda sprečavanja i prisiljavanja /odvikavanje, preodgajanje/

Odgojni rad u domu zahtijeva od odgajatelja primjenu određenih metoda radi upoznavanja I rada sa djetetom. Posmatranje i praćenje djeteta ima važan zadatak u daljem radu i cjelokupnom odgoju djeteta.

Pored gore navedenih principa i metoda u odgoju koji su zastupljeni u radu sa djecom, kod djece kod kojih su primjetna odstupanja važno je posebno napraviti individualni plan rada u koji se uključuju svi raspoloži resursi u cilju pomoći djetetu, u svim sferama odgoja.

Ustanova pruža sve mogućnosti te ostvarivanje programskih sadržaja kako sa aspekta sigurnosti, zagrijavanja (priključen je na gradsku toplanu), općeg higijenskog stanja, tako sa pedagoškog, psihološkog i socijalnog aspekta. Ustanova raspolaže sa građevinskim objektom površine 3.235 m² te dograđenog aneksa površine 350 m².

Prostorni uslovi obezbjeđuju optimalan kapacitet smještaja 105 djece uzrasta od 0 – 18 godina odnosno do završetka srednjoškolskog obrazovanja ( 65- školski odjel, 20-bebi odjel, 12-prihvatilište, 8- materinski dom, 10-15 po grupi- dnevni centar, 10-15 korisnika po grupi-Centar za savjetovanje i edukaciju)

Važno je napomenuti da pored ovih usluga vodeći se potrebama grada i kantona, a vezano za pojavu i prisutnost brojnih porodica u potrebama socijalne zaštite Dom će raditi i na kreiranju i predlaganju drugih usluga.